Təhrif barədə olan bəzi rəvayətlər

Bu qeyd etdiklərimizdən sonra İmamiyyə məzhəbinin kitablarında mövcud olan rəvayətlərin ən mühümlərindən bir neçəsini qeyd etmək yaxşı olardı. Hansı ki, bəzi alimlər həmin rəvayətlərdən Quranın azalmasının anlaşıldığını iddia ediblər. Qeyd etmədiyimiz rəvayətlərin cavablarını oxucu bunlara uyğunlaşdırar.

Həmin rəvayətləri mətnləri ilə birlikdə qeyd etmək labüddür. Daha sonra isə sənədlərinə və müddəaya nə qədər dəlalət etdiyinə baxaraq onlar haqqında danışacaq, onlardan yaranan şübhələr, eləcə də, onlara nə şəkildə cavab veriləcəyini qeyd edəcəyik.

Bu rəvayətlərin ən mühümləri, hansı ki, təhrifi qəbul etmək üçün bunlara söykənmək olar, aşağıdakı rəvayətlərdir:

1. Cabirdən nəql edilir:

سمعت أبا جعفر عليه السلام يقول: ما ادّعى أحد من الناس أنّه جمع القرآن كلّه كما أُنزل إلاّ كذّاب، وما جمعه وحفظه كما نزّله اللّه تعالى إلاّ علي بن أبي طالب عليه السلام والأئمّة من بعده عليهم السلام

“Əbu Cəfərin (İmam Baqir ə.) belə dediyini eşitdim: İnsanlardan Quranın hamısını nazil olduğu şəkildə topladığını iddia edən hər kəs yalançıdır. Onu yalnız Əli ibn Əbu Talib (əleyhissəlam) və ondan sonrakı imamlar (əleyhimussəlam) Allahın nazil etdiyi şəkildə toplayıb və əzbər bilirlər (və ya qoruyub saxlayıblar – tərc.) ”.[i]

2. Cabirdən, o da İmam Baqirdən (ə) nəql edir ki, imam (ə) buyurub:

ما يستطيع أحد أن يدّعي أنّ عنده جميع القرآن كلّه ظاهره وباطنه غير الأوصياء

 “Vəsilərdən başqa heç bir şəxs iddia edə bilməz ki, Quranın hamısı, bütünlüklə zahiri və batini ilə birlikdə onda mövcuddur”.[ii]

3. Salim ibn Səlmədən nəql edilir:

قرأ رجل على أبي عبد اللّه عليه السلام ـ وأنا أستمع ـ حروفاً من القرآن ليس على ما يقرؤها الناس، فقال أبو عبد اللّه عليه السلام:

كفّ عن هذه القراءة، إقرأ كما يقرأ الناس، حتّى يقوم القائم، فإذا قام القائم عليه السلام قرأ كتاب اللّه عزّ وجلّ على حدّه وأخرج المصحف الذي كتبه علي عليه السلام.

وقال: أخرجه علي عليه السلام إلى الناس حين فرغ منه وكتبه، فقال لهم: هذا كتاب اللّه عزّ وجلّ كما أنزله اللّه على محمّد صلّى اللّه عليه وآله وسلّم، وقد جمعته بين اللوحين، فقالوا: هو ذا عندنا مصحف جامع فيه القرآن، لا حاجة لنا فيه. فقال: أما واللّه ما ترونه بعد يومكم هذا أبداً، إنّما كان عليَّ أنْ أُخبركم حين جمعته لتقرؤوه

 “Bir şəxs Əbu Abdullaha (İmam Sadiq ə.) Qurandan bir neçə sözü digər insanların oxuduğundan fərqli şəkildə oxudu. Mən də bu zaman qulaq asırdım. Ardıyca Əbu Abdullah (ə) buyurdu:

“Kifayətdir. Belə oxumağı dayandır. Qaimin (Allah zühurunu tezləşdirsin) qiyamına qədər insanların oxuduğu kimi oxu. Qaim (ə.f.) qiyam etdikdə Allahın kitabını öz şəklində oxuyacaq və Əlinin (əleyhissəlam) yazdığı müshəfi aşkar edəcək”.

İmam (ə. ardıyca) buyurdu: “Əli (ə) onu yazıb bitirdiyi zaman insanlara göstərdi və onlara dedi: “Bu Allahın kitabıdır, Muhəmmədə (s.a.a.s.) nazil etdiyi şəkildədir. Mən onu iki taxtanın (taxta və ya digər birşeydən olan üzlüyün) arasında cəm etmişəm (kitab halına salmışam – tərc.)”.  Camaat dedi: “Bizim də Quranın toplandığı bir müshəfimiz var. Ona ehtiyacımız yoxdur”. Əli (ə) buyurdu: “And olsun Allaha, siz ou bu gündən sonra görməyəcəksiniz. Mənim vəzifəm sadəcə onu topladıqda oxumağınız üçün xəbər verməkdən ibarət idi”.[iii]

4. Muyəssirdən, o da Əbu Cəfərdən (İmam Baqir ə.) belə dediyini nəql edir:

لولا أنّه زيد في كتاب اللّه ونقص عنه، ما خفي حقّنا على ذي حجى، ولو قد قام قائمنا فنطق صدّقه القرآن

 “Əgər Allahın kitabında artırılma və azaldılma olmasaydı, bizim haqqımız ağıl sahiblərinə gizli qalmazdı. Əgər Qaimimiz (ə.f.) qiyam edib danışsaydı, Quran onu təsdiq edərdi”.[iv]

5. Əsbəğ ibn Nəbatə deyir:

سمعت أمير المؤمنين عليه السلام يقول: نزل القرآن أثلاثاً: ثلث فينا وفي عدوّنا، وثلث سنن وأمثال، وثلث فرائض وأحكام

 “Əmirəl-mömininin (əleyhissəlam) belə buyurduğunu eşitdim: “Quran üç hissə şəklində nazil olub. Üçdə biri biz və bizim düşmənlərimiz barədədir, üçdə biri hekayələr və məsəllərdir, üçdə biri də vaciblər və hökmlərdir”.[v]

Əbu Abdullahdan (İmam Sadiq ə.) belə buyurduğu nəql edilir:

إنّ القرآن نزل أربعة أرباع: ربع حلال، وربع حرام، وربع سنن وأحكام، وربع خبر ما كان قبلكم ونبأ ما يكون بعدكم وفصل ما بينكم

 “Quran dörd hissə şəklində nazil olub: Dörddə biri halal, dörddə biri haram, dörddə biri qanunlar və hökmlər, dörddə biri isə sizdən öncə olanların xəbəri, sizdən sonra olacaqların məlumatı və aranızda olanı (ixtilafı, haqq və batili) ayırandır”.[vi]

Əbu Cəfərdən (İmam Baqir ə.) belə buyurduğu nəql edilir:

نزل القرآن أربعة أرباع: ربع فينا، وربع في عدوّنا، وربع سنن وأمثال، وربع فرائض وأحكام

 “Quran dörd hissə şəklində nazil olub: dörddə biri bizim, dörddə biri düşmənlərimiz barədə, dörddə biri hekayə və məsəllər, dörddə biri isə vaciblər və hökmlərdir”.[vii]

6. Muhəmməd ibn Süleymandan, o da bəzi yoldaşları vasitəsilə Əbulhəsəndən (İmam Kazımdan ə.) belə nəql edir:

قلت له: جعلت فداك، إنّا نسمع الآيات في القرآن ليس هي عندنا كما نسمعها، ولا نحسن أنْ نقرأها كما بلغنا عنكم فهل نأثم؟

فقال: لا، إقرؤوا كما تعلّمتم، فسيجيئكم من يعلّمكم

“İmama (ə) dedim: “Sənə fəda olum, biz (sizin yanınızda – tərc.) Quran ayələrini eşidirik, ama bizdə o ayələr eşitdiyimiz kimi deyil. Sizdən də bizə yetişən şəkildə oxuya bilmirik. Bununla günah etmiş oluruqmu?”

İmam buyurdu: “Xeyr, öyrəndiyiniz kimi oxuyun. Tezliklə sizi öyrədəcək şəxs gələcək”.[viii]

7. Əbu Abdullahdan (İmam Sadiq ə.) belə buyurduğu nəql edilir:

إنّ في القرآن ما مضى وما يحدث وما هو كائن، كانت فيه أسماء الرجال فأُلقيت، وإنّما الإسم الواحد منه في وجوه لا تحصى، يعرف ذلك الوصاة

 “Həqiqətən də Quranda keçmiş, indi baş verən və gələcəkdə olacaq (şeylərin xəbəri) var. Quranda şəxslərin adları var idi, lakin həmin adlar (Qurandan) atıldı. Amma onda tək bir adın belə saysız şəkilləri var (müxtəlif işarələrlə qeyd edilib – tərc.). Bunu da vəsilər bilir”.[ix]

8. Əbu Abdullahdan (ə) belə buyurduğu nəql edilir:

لو قد قرئ القرآن كما أُنزل لألفيتنا فيه مسمّين

“Əgər Quran nazil olduğu kimi oxunsaydı bizim orada adlandırıldığımızı görərdilər”.[x]

9. Bəzəntidən belə dediyi nəql edilir:

دفع إليّ أبو الحسن عليه السلام مصحفاً وقال: لا تنظر فيه، ففتحته وقرأت فيه (لَمْ يَكُنِ الَّذينَ كَفَرُوا) فوجدت فيها اسم سبعين رجلاً من قريش بأسمائهم وأسماء آبائهم، قال: فبعث إليّ: إبعث إليّ بالمصحف

“Əbulhəsən (ə) mənə bir müshəf verib dedi: “İçinə baxma”. Mən onu açıb “İnkar edənlər ...”[xi] ayəsini oxudum. Bu zaman orada Qureyşdən olan yetmiş şəxsin adları və atalarının adlarını gördüm”.

Ravi deyir: “Əbulhəsən (ə) mənə “müshəfi mənə göndər” deyə xəbər göndərdi”.[xii]

10. Əbu Cəfər Baqirdən (ə) nəql edilir ki, belə buyurub:

نزل جبرئيل عليه السلام بهذه الآية على محمّد هكذا: (وَإِنْ كُنْتُمْ في رَيْب مِمّا نَزَّلْنا عَلى عَبْدِنا ـ في علي ـ فَأْتُوا بِسُورَة مِنْ مِثْلِهِ)

“Cəbrail bu ayəni Muhəmmədə (sallallahu əleyhi və alihi və səlləm) belə nazil edib: “Əgər bəndəmizə - Əli barədə - nazil etdiyimiz haqqda şübhə içərisindəsinizsə o zaman onun kimi bir surə gətirin”[xiii].[xiv]

11. Abdullah ibn Sinandan, o da Əbu Abdullahdan (İmam Sadiq ə.) belə buyurduğunu nəql edir:

من كان كثير القراءة لسورة الأحزاب كان يوم القيامة في جوار محمّد صلّى اللّه عليه وآله وسلّم وأزواجه. ثمّ قال: سورة الأحزاب فيها فضائح الرجال والنساء من قريش وغيرهم. يا ابن سنان: إنّ سورة الأحزاب فضحت نساء قريش من العرب، وكانت أطول من سورة البقرة، ولكن نقصوها وحرّفوها

 “Hər kim Əhzab surəsini çox oxusa Qiyamət günü Muhəmməd (s.a.a.s.) və zövcələrinin yaxınlığında olar”. Daha sonra buyurdu: “Əhzab surəsində Qureyşdən olan və digər kişi və qadınların rəzillikləri var. Ey İbn Sinan, Əhzab surəsi ərəblərin Qureyşdən olan qadınlarının eyblərini açdı. O, Bəqərə surəsindən də uzun idi. Lakin onu azaldıb təhrif etdilər”.[xv]

12. Əbu Abdullahdan (ə) belə buyurduğu nəql edilir:

أنزل اللّه في القرآن سبعة بأسمائهم، فمحت قريش ستة وتركوا أبا لهب

“Allah Quranda yeddi nəfərin (barədə) adları (qeyd edilən ayə) nazil edib. Qureyş onların altısını silib Əbu Ləhəbi saxladı”.[xvi]

13. İbn Nəbatədən belə dediyi nəql edilir:

سمعت عليّاً عليه السلام يقول: كأنّي بالعجم فساطيطهم في مسجد الكوفة يعلّمون الناس القرآن كما أُنزل، قلت: يا أمير المؤمنين أو ليس هو كما أُنزل؟

فقال: لا، محي منه سبعون من قريش بأسمائهم وأسماء آبائهم، وما ترك أبو لهب إلاّ للازراء على رسول اللّه صلّى اللّه عليه وآله وسلّم، لأنّه عمه

“Əlinin (əleyhissəlam) belə dediyini eşitdim: Sanki əcəmi, onların çadırlarının Kufə məscidində olduğunu görürəm. (Həmin çadırlarda) Quranı nazil olduğu şəkildə insanlara öyrədirlər”.

(Ravi deyir) Dedim: “Ey Əmirəl-möminin, məgər Quran nazil olduğu şəkildə deyil?

Buyurdu: “Xeyr. Ondan Qureyşdən olan yetmiş nəfərin adları və atalarının adları silinib. Əbu Ləhəbin adı isə yalnız ona görə saxlanılıb ki, Peyğəmbər üçün bir eyb olsun (nəuzubillah, onun dəyərini insanların yanında düşürmək üçün adını saxladılar – tərc.) Çünki Əbu Ləhəb onun əmisi idi”.[xvii]

14. Əbu Bəsirdən, o da Əbu Abdullahdan (ə) Allahın bu sözü barədə belə nəql edir:

(وَمَنْ يُطِعِ اللّهَ وَرَسُولَهُ ـ في ولاية علي وولاية الأئمّة من بعده ـ فَقَدْ فازَ فَوْزًا عَظيمًا) هكذا نزلت

“Kim – Əlinin və ondan sonrakı imamların vilayəti barədə -Allaha və Onun Elçisinə (onların göstərişlərinə) itaət etsə, böyük bir uğur (Cənnət) qazanar”[xviii] (ayəsi) bu şəkildə nazil olub”.[xix]

15. Munəxxəldən, o da Əbu Abdullahdan (ə) belə dediyini nəql edir:

قال: «نزل جبرئيل على محمّد صلّى اللّه عليه وآله وسلّم بهذه الآية هكذا: (يا أَيُّهَا الَّذينَ أُوتُوا الْكِتابَ آمِنُوا بِما نَزَّلْنا ـ في علي ـ نُورًا مُبينًا)

“Cəbrail Muhəmmədə (s.a.a.s.) bu ayəni belə nazil etdi: “Ey kitab verilən kəslər, Əli barədə - açıq-aşkar nur olaraq nazil etdiyimizə iman gətirin[xx]”.[xxi]

16. Abdullah ibn Sinan Əbu Abdullahdan (ə) Allahın bu sözü barədə belə dediyini nəql edir:

وَلَقَدْ عَهِدْنا إِلى آدَمَ مِنْ قَبْلُ ـ كلمات في محمّد وعلي وفاطمة والحسن والحسين والأئمّة عليهم السلام من ذريّتهم ـ فَنَسِيَ

“Biz bundan əvvəl Adəmlə də - Muhəmməd, Əli, Fatimə, Həsən, Hüseyn və onların zürriyyəsindən olan imamlar (əleyhimussəlam) barədə (bəzi) sözlərlə - əhd bağlamışdıq. Lakin o, əhdi unutdu ...”[xxii].[xxiii]

Bunlar həmin hədislərdən bir hissədir. İndi isə bir bir bu hədislərə diqqət edərək onların hər biri barədə hansı cavablar verildiyini yaxud təvilində nələrin qeyd edildiyini görək.

DAVAMI NÖVBƏTİ SƏHİFƏDƏ.